GS.BS. Manoj ManiKoth cho biết khiếm thính bẩm sinh là tình trạng trẻ bị suy giảm hoặc mất khả năng nghe từ lúc mới sinh ra. Dựa trên các kết quả nghiên cứu và sàng lọc, chuyên gia cũng cho biết thêm, tỷ lệ trẻ mắc bệnh khiếm thính bẩm sinh chiếm khoảng 0,02%. Vậy khiếm thính bẩm sinh gây ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng cuộc sống của trẻ?
I. Những điều cần biết về bệnh khiếm thính bẩm sinh
Khiếm thính bẩm sinh là tình trạng trẻ bị mất thính lực ngay từ lúc mới sinh. Tình trạng khiếm thính bẩm sinh làm suy giảm chất lượng cuộc sống của trẻ.
1/ Nguyên nhân gây khiếm thính bẩm sinh
Các chuyên gia đầu ngành cho biết nguyên nhân gây khiếm thính bẩm sinh rất đa dạng. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp nhất:
- Trẻ bị sinh non
- Cân nặng khi sinh thấp
- Gặp các chấn thương khi sinh
- Mẹ bị nhiễm trùng do virus herpes simplex hoặc rubella trong thời kỳ mang thai
- Sử dụng bia, rượu, ma túy hoặc thuốc lá khi mang thai
- Trẻ mắc chứng vàng da hoặc yếu Rh
- Mẹ có tiền sử mắc bệnh tiểu đường
- Mẹ bị tiền sản giật, cao huyết áp khi mang thai
- Em bé bị thiếu anoxia, không đủ oxy từ trong bụng mẹ
- Di truyền
Di truyền là nguyên nhân hàng đầu của bệnh khiếm thính bẩm sinh. Mất thính lực do di truyền có thể được phát hiện sau khi sinh hoặc sau khi trẻ lớn lên. Các gen gây mất thính giác có thể được thừa hưởng từ ba hoặc mẹ và cũng có thể từ cả 2 người.
Ngoài ra, khiếm thính di truyền cũng là một phần của các hội chứng sau đây:
- Hội chứng waardenburg
- Hội chứng Down
- Hội chứng Usher
- Hội chứng Treacher Collins
- Hội chứng Crouzon
- Hội chứng Alport
Sau khi sinh, trẻ sẽ được thực hiện một số sàng lọc và kiểm tra khả năng nghe tại bệnh viện. Việc sàng lọc này giúp nhận biết tình trạng của bé sớm hơn.
2. Phân loại
Khiếm thính bẩm sinh được chia thành nhiều dạng khác nhau. Để phân biệt tình trạng cụ thể cần dựa trên các tiêu chí sau:
– Dựa vào vị trí tổn thương:
- Tổn thương tai giữa và tai ngoài: Khiếm thính tiếp nhận
- Tổn thương tai trong: Khiếm thính dẫn truyền
- Tổn thương cả tai ngoài, tai giữa và tai trong: Khiếm thính hỗn hợp
- Tổn thương não hoặc dây thần kinh số 8: Khiếm thính trung ương
– Cường độ âm thanh:
- Không nghe được tiếng nói thầm, tiếng nói ở nơi ồn: Khiếm thính nhẹ.
- Không nghe được tiếng nói thường và nói thầm. Rất khó để nghe được tiếng nói ở nơi ồn ào: Khiếm thính trung bình.
- Không nghe được tiếng nói lớn: Khiếm thính nặng.
- Không nghe được nếu không sử dụng máy trợ thính, kể cả khi hét sát tai: Khiếm thính sâu.
Khiếm thính bẩm sinh có khả năng được cải thiện nếu phát hiện kịp thời.
II. Khiếm thính bẩm sinh có điều trị được không?
Các nghiên cứu cho thấy, trẻ bị mất thính lực bẩm sinh được điều trị sớm có khả năng phát triển khả năng giao tiếp thông qua ngôn ngữ ký hiệu hoặc ngôn ngữ nói tốt như người bình thường. Trẻ bị khiếm thính bẩm sinh nên bắt đầu điều trị trước 6 tháng tuổi.
Đạo luật Giáo dục Người khuyết tật do luật Liên bang tại Hoa Kỳ ban hành có nói rõ, trẻ khiếm thính từ sơ sinh đến 3 tuổi có quyền được thực hiện dịch vụ can thiệp sớm và được đánh giá liên ngành miễn phí hoặc chi phí thấp. Từ 3 tuổi trở đi, trẻ được tham gia vào các chương trình giáo dục đặc biệt tại các trường công.
Có rất nhiều giải pháp cho tình trạng khiếm thính của trẻ và phụ huynh chính là người cần lựa chọn điều trị phù hợp với đứa trẻ. Dựa vào độ tuổi của trẻ, mức độ phát triển, tính cách, tình trạng thính lực và sở thích riêng của trẻ. Ngoài ra, phụ huynh có thể nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
Hầu hết các trường hợp khiếm thính bẩm sinh đều được cải thiện dựa vào thiết bị trợ thính. Các thiết bị này khuếch đại âm thanh giúp trẻ nghe được lời nói và phát triển ngôn ngữ. Với các trường hợp thông thường, trẻ từ 4 tháng tuổi có thể sử dụng thiết bị trợ thính. Máy trợ thính sau tai là công dụng khá phổ biến vì nó an toàn với trẻ, dễ điều chỉnh và dễ dàng phù hợp với tai khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, đối với các trường hợp mất thính lực nặng hoặc trầm trọng thì máy trợ thính cũng không có khả năng truyền tải âm thanh.
Dựa vào mức độ trầm trọng của khiếm thính mà phụ huynh có thể lựa chọn phương pháp mà con cái họ giao tiếp trong tương lai. Nếu trẻ có khả năng tiếp nhận âm thanh thông qua máy trợ thính thì nên hướng trẻ qua việc giao tiếp bằng lời nói, hãy hỗ trợ chúng các kỹ năng nghe và đọc.
Với những trẻ bị mất thính giác hoàn toàn thì khả năng nói của trẻ rất kém nhưng cũng rất cần được trị liệu bằng ngôn ngữ hoặc lời nói. Tuy nhiên, giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu là điều rất cần thiết. Tại Hoa Kỳ, ngôn ngữ ký hiệu của Mỹ (ASL) là loại giao tiếp được người lớn khiếm thính ưa thích vì nó có ngữ pháp và quy tắc khác tiếng Anh.
Vấn đề phẫu thuật điều trị khiếm thính bẩm sinh đang được khuyến nghị với các trường hợp trẻ bị nhiễm trùng tai thường xuyên hoặc mất thính lực dẫn truyền vĩnh viễn do dị tật của tai ngoài hoặc tai giữa. Trường hợp trẻ bị mất thính lực nghiêm trọng cũng có thể được phẫu thuật cải thiện thông qua việc đưa vào tai thiết bị chuyên dụng nhằm kích thích thính giác cho trẻ từ 12 tháng tuổi. Các phẫu thuật đòi hỏi bệnh nhân cần phải nằm viện điều trị khoảng vài ngày.
III. Ngăn ngừa khiếm thính bẩm sinh bằng cách nào?
Tại Hội thảo Khiếm thính và phương pháp cấy ốc tai điện tử được tổ chức tại bệnh viện Tai Mũi Họng Cần Thơ, GS. BS Manoj ManiKoth cũng khuyến cáo một số biện pháp ngăn ngừa khiếm thính ở trẻ trong thời gian thai kỳ đó là:
- Tiêm chủng ngừa đầy đủ các bệnh như rubella, sởi, quai bị.
- Thực hiện các sàng lọc chặt chẽ trong giai đoạn thai kỳ, đặc biệt là đối với các gia đình có người thân khiếm thính.
- Tuân thủ các hướng dẫn và chỉ định trong thai kỳ.
Mặc dù những giải pháp trên đây không mang lại hiệu quả điều trị khiếm thính bẩm sinh một cách triệt để, nhưng nó cũng là một trong số những cải thiện tối ưu nhất. Việc xác định tình trạng khiếm thính và phương pháp điều trị cần có sự theo dõi và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Những thông tin về bệnh khiếm thính bẩm sinh được đề cập trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Hãy chia sẻ vấn đề của bạn với bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp cụ thể hơn.
